VSATTP (vệ sinh an toàn thực phẩm) là thuật ngữ thường dùng để chỉ Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm – một loại giấy phép bắt buộc đối với hầu hết cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
Việc đăng ký VSATTP tại TP.HCM đòi hỏi cơ sở phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về sức khỏe, kiến thức và cơ sở vật chất theo quy định pháp luật nhằm đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Bài viết sau sẽ hướng dẫn chi tiết thủ tục làm giấy VSATTP, bao gồm điều kiện, hồ sơ và quy trình xin giấy chứng nhận ATTP tại TP.HCM cập nhật mới nhất.
Giấy chứng nhận VSATTP là gì? Ai phải xin giấy này?
Giấy chứng nhận VSATTP (vệ sinh an toàn thực phẩm) là giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp, xác nhận cơ sở đã đáp ứng đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo luật định. Theo quy định hiện hành, phần lớn các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm đều bắt buộc phải xin giấy chứng nhận ATTP trước khi hoạt động.
Chỉ một số ít trường hợp được miễn, chẳng hạn cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, kinh doanh thực phẩm bao gói sẵn không chế biến, kinh doanh thức ăn đường phố, hoặc cơ sở đã có các chứng nhận quốc tế tương đương (GMP, HACCP, ISO 22000, v.v.). Ngoài các trường hợp đặc biệt này, mọi quán ăn, nhà hàng, cơ sở chế biến thực phẩm… đều phải đăng ký giấy phép VSATTP trước khi mở bán.
Việc có giấy chứng nhận VSATTP không chỉ đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn tạo niềm tin cho khách hàng về độ an toàn của thực phẩm. Tại TP.HCM, công tác quản lý và cấp giấy VSATTP do Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đảm nhiệm (được nâng cấp từ Ban ATTP vào năm 2024). Cơ sở không có giấy phép ATTP mà vẫn kinh doanh có thể bị xử phạt hành chính và buộc ngừng hoạt động cho đến khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về ATTP.
Điều kiện để làm Giấy chứng nhận VSATTP
Để đăng ký giấy chứng nhận VSATTP, cơ sở cần đáp ứng các điều kiện tiền đề về con người và cơ sở vật chất như sau:
- Chủ cơ sở và nhân viên trực tiếp sản xuất, chế biến thực phẩm phải có giấy khám sức khỏe hợp lệ (do cơ sở y tế từ cấp quận/huyện trở lên cấp) và phải được tập huấn kiến thức ATTP. Chủ cơ sở thường phải tham gia khóa tập huấn và vượt qua bài kiểm tra kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm (>80% câu hỏi đúng). Đây là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo người sản xuất kinh doanh có đủ sức khỏe và hiểu biết để vận hành cơ sở an toàn.
- Cơ sở vật chất: Địa điểm, nhà xưởng, trang thiết bị, dụng cụ tại cơ sở phải bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy chuẩn. Cụ thể, cơ sở cần bố trí khu vực sản xuất/h chế biến hợp lý (có bản vẽ mặt bằng), có quy trình chế biến và bảo quản thực phẩm an toàn, nguồn nước sạch đạt chuẩn, hệ thống xử lý chất thải, kho nguyên liệu và kho thành phẩm riêng biệt… Tất cả nhằm đảm bảo môi trường sản xuất thực phẩm không bị ô nhiễm. Khi nộp hồ sơ, cơ sở phải nộp bản thuyết minh cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm theo hướng dẫn của cơ quan quản lý.
- Giấy phép kinh doanh: Cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm cần có đăng ký kinh doanh ngành nghề thực phẩm hợp pháp trước khi xin giấy ATTP. Thông tin ngành nghề trên giấy đăng ký kinh doanh phải phù hợp với lĩnh vực thực phẩm mà cơ sở hoạt động. Bản sao công chứng giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh sẽ nằm trong hồ sơ xin giấy VSATTP.
Nhìn chung, chỉ khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về sức khỏe, kiến thức và cơ sở vật chất nói trên thì doanh nghiệp mới đủ điều kiện đăng ký giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP. Do đó, chủ cơ sở nên chủ động trang bị cho nhân viên giấy khám sức khỏe và chứng nhận tập huấn ATTP, đồng thời cải thiện cơ sở hạ tầng đúng tiêu chuẩn trước khi nộp hồ sơ.
Hồ sơ đăng ký giấy chứng nhận VSATTP
Khi các điều kiện đã sẵn sàng, bước tiếp theo là chuẩn bị hồ sơ xin giấy chứng nhận ATTP. Một bộ hồ sơ đăng ký VSATTP tại TP.HCM thường gồm những giấy tờ sau:
- Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận VSATTP – theo mẫu quy định (mẫu đơn có thể tải từ website của cơ quan quản lý hoặc xin tại Sở ATTP).
- Bản sao công chứng Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của cơ sở (có ngành nghề thực phẩm).
- Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ của cơ sở đảm bảo điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm (kèm sơ đồ mặt bằng cơ sở, quy trình chế biến/bảo quản).
- Bản sao công chứng giấy khám sức khỏe của chủ cơ sở và toàn bộ nhân viên trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
- Bản sao giấy xác nhận đã tập huấn kiến thức ATTP của chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
Lưu ý: Tùy theo lĩnh vực kinh doanh, cơ quan cấp phép có thể yêu cầu bổ sung một số tài liệu khác. Chẳng hạn, cơ sở có sử dụng nguồn nước chế biến cần kèm kết quả kiểm nghiệm nguồn nước, hoặc cơ sở sản xuất cần có bản cam kết đảm bảo ATTP theo mẫu. Sở ATTP TP.HCM sẽ hướng dẫn cụ thể nếu hồ sơ cần bổ sung.
Quy trình đăng ký VSATTP tại TP.HCM
Sau khi đã chuẩn bị đủ hồ sơ, doanh nghiệp cần thực hiện đúng thủ tục đăng ký giấy VSATTP. Tại TP.HCM, quy trình xin giấy chứng nhận ATTP gồm các bước chính sau:
- Nộp hồ sơ: Gửi hồ sơ đăng ký giấy chứng nhận VSATTP tới cơ quan có thẩm quyền. Ở TP.HCM, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM là đầu mối tiếp nhận hồ sơ cấp giấy ATTP cho đa số cơ sở trên địa bàn. Doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ trực tiếp tại bộ phận một cửa của Sở, gửi qua đường bưu điện, hoặc nộp hồ sơ online trên Cổng Dịch vụ công trực tuyến. Việc nộp trực tuyến giúp tiết kiệm thời gian và được khuyến khích theo chủ trương cải cách hành chính của thành phố.
- Tiếp nhận và thẩm xét hồ sơ: Cơ quan tiếp nhận sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ. Trong khoảng 5 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ, cơ quan sẽ thông báo bằng văn bản nếu hồ sơ cần bổ sung, chỉnh sửa. Trường hợp hồ sơ đầy đủ, cơ quan tiến hành bước thẩm định thực tế tại cơ sở: một đoàn thẩm định sẽ được lập để đến kiểm tra cơ sở về các điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. (Lưu ý: Nếu hồ sơ thiếu sót và cơ sở không bổ sung trong thời hạn cho phép, hồ sơ sẽ bị hủy và phải nộp lại từ đầu.)
- Thẩm định cơ sở tại hiện trường: Đoàn thẩm định (gồm 3–5 người có chuyên môn ATTP) sẽ kiểm tra thực tế cơ sở: đánh giá khu vực chế biến, trang thiết bị, quy trình vệ sinh, nguồn nguyên liệu, hồ sơ giấy tờ,… nhằm đối chiếu với các tiêu chí an toàn thực phẩm. Nếu cơ sở đáp ứng yêu cầu, đoàn thẩm định lập biên bản đạt và báo cáo về Sở để xem xét cấp giấy chứng nhận. Nếu chưa đạt, đoàn sẽ nêu rõ những nội dung cần khắc phục trong biên bản và hướng dẫn cơ sở hoàn thiện trong thời hạn nhất định (thường 30 ngày).
- Cấp giấy chứng nhận VSATTP: Căn cứ kết quả thẩm định đạt yêu cầu, cơ quan chức năng cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP cho doanh nghiệp. Thời gian xử lý tối đa khoảng 15 ngày làm việc kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ. Doanh nghiệp sẽ nhận được Giấy chứng nhận VSATTP (bản gốc) tại nơi nộp hồ sơ. Trường hợp bị từ chối cấp giấy, cơ quan cấp phép sẽ có văn bản trả lời nêu rõ lý do không cấp phép.
Sau khi được cấp giấy VSATTP, cơ sở cần luôn duy trì các điều kiện vệ sinh trong suốt quá trình hoạt động. Sở ATTP và các cơ quan liên ngành tại TP.HCM có thể kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất. Nếu phát hiện cơ sở vi phạm nghiêm trọng (ví dụ: không đảm bảo vệ sinh, thực phẩm không an toàn), giấy chứng nhận có thể bị thu hồi.
Thời hạn hiệu lực và chi phí cấp giấy VSATTP
Giấy chứng nhận VSATTP có hiệu lực 3 năm kể từ ngày cấp. Trước khi giấy phép hết hạn, doanh nghiệp cần chủ động làm thủ tục xin cấp lại (gia hạn) trong vòng 6 tháng trước khi hết hạn nếu muốn tiếp tục kinh doanh. Thủ tục cấp lại tương tự như cấp mới (có thể đơn giản hơn nếu không thay đổi nhiều về cơ sở).
Về chi phí đăng ký VSATTP, theo quy định nhà nước, doanh nghiệp phải nộp phí thẩm định cấp giấy chứng nhận. Mức phí này tùy thuộc vào loại hình và quy mô cơ sở. Chẳng hạn, cơ sở sản xuất nhỏ hoặc kinh doanh dịch vụ ăn uống quy mô nhỏ có phí thẩm định khoảng 500.000 – 700.000 đồng/lần/cơ sở, còn cơ sở sản xuất quy mô lớn hoặc bếp ăn tập thể lớn có thể lên đến 1.000.000 – 2.500.000 đồng/lần/cơ sở. Đây là chi phí nộp cho cơ quan chức năng khi xin cấp giấy (chưa tính các chi phí khám sức khỏe, tập huấn, chuẩn bị hồ sơ…).
Tóm lại, để xin giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm tại TP.HCM, cơ sở cần chuẩn bị kỹ lưỡng từ điều kiện nhân sự đến cơ sở vật chất, hoàn thiện hồ sơ theo đúng yêu cầu và thực hiện quy trình nộp hồ sơ, thẩm định một cách nghiêm túc. Giấy VSATTP không chỉ là thủ tục bắt buộc mà còn là cam kết về an toàn, nâng cao uy tín cho cơ sở kinh doanh thực phẩm. Chủ động đáp ứng các yêu cầu và tuân thủ hướng dẫn của Sở ATTP TP.HCM sẽ giúp doanh nghiệp sớm được cấp giấy phép, yên tâm hoạt động hợp pháp và bền vững.